Met een geoefend gebaar zwiept hij de lange bamboestok door de lucht. De punt landt nét tegen de kont van de hond die haastig naar buiten sukkelt, ook al is buiten een relatief begrip. Zoals zo vaak bij mensen uit andere culturen is de leeftijd van Sanpu niet goed te raden. Niemand weet natuurlijk wanneer hij precies is geboren – althans op onze kalender. Of zijn volk, de Achuar, een kalender hebben, weet ik niet. Sanpu is in elk geval oud. Oud, wijs en slim.

Sanpu’s huis staat midden in het regenwoud van Ecuador. Van zijn uitzicht over de Pastaza-rivier krijg je tranen in je ogen. Zijn kleinzoon Napoleon is onze gids en hij heeft het bezoek bij de oude Shamaan geregeld. Zijn huis heeft een dak van palmbladeren dat rust op stevige palen tropisch hardhout. Mooi duurzaam. De open ruimte meet ongeveer 20 bij 10 meter. Buitenmuren zijn niet nodig.

Wij zitten helemaal aan het ene eind van de Open Space, op bankjes; Sanpu aan het andere eind aan een tafel. Daarop zit een geel-rode tropische vogel: precies de kleuren van zijn hoofdtooi. De vrouwen lopen af en aan met kommen Chi-cha, een drank van gefermenteerde maniokwortel die aan de gasten worden aangeboden. Ik ga niet vertellen hoe Chi-cha wordt gemaakt, het volstaat te weten dat ik er het kleinste slokje ooit van mijn leven van heb gedronken. Napoleon deelt zijn portie met zijn dochtertje van drie. “Happy” is haar naam in vertaling. Dat lukt haar goed.

Het bezoek hangt van de rituelen aan elkaar. Eerst de chi-cha dus. Dan een uitgebreide begroeting tussen Sunpa en Napoleon. In hoog tempo nemen ze samen de belangrijkste activiteiten door sinds de laatste keer dat ze elkaar zagen. Ze praten tegelijk. Vervolgens stelt iedereen zich om de beurt voor. Alles wordt ook nog eens vertaald van Engels (via Spaans) in het Achuar (en terug), dus het is geen bliksembezoek. De vrouwen luisteren toe maar doen niet mee. Niemand maakt oogcontact en er is ons te verstaan gegeven dat we dat met de vrouwen ook zeker niet moeten doen. Dat is heel onbeschaafd. Aan het eind ontstaat er een kleine markt als alle meisjes van de gemeenschap mooi handwerk uitstallen op bananenbladeren. Alles verloopt nauwgezet volgens een vast stramien.

Tussen de verplichte nummers door is er één moment waarop de communicatie ineens vrijvalt: Vragen! Sunpa biedt ons aan vragen aan hem te stellen en hij heeft ook vragen voor ons. Na wat obligate onderwerpen wil hij van de andere man in het gezelschap en van mij weten wat wij de buitenwereld gaan vertellen over wat we in het oerwoud hebben gezien. De vervolgvraag gaat heel specifiek over de bedreiging van zijn leefomgeving door Westerse oliemaatschappijen die concessies hebben gekregen om er olie te winnen. Ineens wordt het een gesprek. Niet lang maar wél intens. Daarna dus spulletjes kopen en netjes de Chi-cha kom teruggeven (en bedanken).

Een paar dagen later, in het vliegtuig op de terugweg naar Europa, realiseer ik me pas wat er eigenlijk gebeurd was tijdens de bijeenkomst. Op het eerste gezicht leek het een typisch beleefdheidsbezoek. Wij deden keurig mee aan alle lokale rituelen.  Een  politiek correct “bezoek aan den inboorling,” zo scheen het. Sunpa, daarentegen, had een duidelijke reden gehad om ons in zijn huis toe te laten. Na een eerdere ballotage door zijn kleinzoon wilde hij met ons praten over de gevaren van oliewinning in zijn land. Met name de vraag naar wat wij zouden gaan doen met onze ervaring in de jungle was recht op de man af. De rituelen hadden mij afgeleid van de essentie. Het was een PR-meeting geweest!

Het doel van bijeenkomsten is altijd om later, ergens in de buitenwereld, een verandering tot stand te brengen, in dit geval een verandering die voort moet komen uit mijn onvergetelijke ervaring een paar dagen midden in het tropisch regenwoud te verblijven. Daarvan was Sunpa zich duvelsgoed bewust. Hij wist kende de impact van een week in de jungle. Zijn doel was persoonlijk aandacht te vragen voor de verdrukking waarin zijn volk zit.

Ik ben blij dat ik met deze column – in beperkte mate – kan laten gebeuren. Google de Achuar en bezie wat er ook in 2014 nog gebeurt met het land waar zij eeuwenlang in keihard maar perfect evenwicht met het regenwoud hebben geleefd.

Mike van der Vijver ontwerpt, faciliteert en presenteert bijeenkomsten. Hij is mede-oprichter van MindMeeting en co-auteur van het onlangs verschenen “Into the Heart of Meetings,” het eerste boek over Meeting Design.